Futbol gaelicki, a Wojna Domowa.

an Aoine, an 3ú lá de Mhárta 2023

⊕

Jeżeli chodzi o irlandzki futbol gaelicki, zdecydowanym dominatorem w skali całej Wyspy od ponad stu lat pozostaje drużyna z hrabstwa Kerry. Ich pasja do tej dyscypliny sportu zrodziła się w ogniu Wojny Domowej. 

W zgodnej opinii historyków, największe okrucieństwa tamtego okresu miały miejsce właśnie w Kerry.

7 marca 1923 roku w Ballyseedy, dziewięciu schwytanych Republikanów przywiązano do miny lądowej, którą następnie wysadzono. Był to odwet za wcześniejsze zabójstwo pięciu żołnierzy Armii Krajowej. 

Jeszcze tego samego dnia, nieopodal Killarney, podobny los spotkał pięciu innych buntowników. W obydwu przypadkach jednemu z pojmanych udało się uciec i to dzięki tym ocalonym znamy dzisiaj te wydarzenia. 

Tydzień później, następnych pięciu pojmanych antytraktatowców również przywiązano do miny. Aby zapobiec kolejnym ucieczkom, związanym przed detonacją ładunku przestrzelono kolana.  

Odpowiedzialni za te bestialstwa członkowie Armii Krajowej należeli do Brygady dublińskiej. Stało się to podstawą trwającej do dziś, zażartej rywalizacji sportowej między drużynami z tych dwóch hrabstw. 

* * *

W ciągu kolejnych kilkunastu-kilkudziesięciu lat, futbol gaelicki na terenie Kerry (mozolnie, ale ostatecznie wspaniale) zaleczył większość ran z tamtego konfliktu. Stąd tak silne przywiązanie mieszkańców hrabstwa do tej gry. 

Pierwszy krok do poprawy sytuacji uczynił zaraz po zakończeniu wojny kapitan Armii Krajowej Con Brosnan.

Uzyskał on gwarancje bezpieczeństwa dla zawodników o zapatrywaniach republikańskich (np. Johna J. Sheehy’ego, czy Josepha Barretta), aby wszystkie mecze mogły być rozgrywane bez przeszkód i w pełnym składzie. 

Razem, powoli udało im się dzięki uwielbianemu przez wszystkich sportowi, na nowo połączyć zwaśnione jeszcze kilka tygodni wcześniej strony. 

Na zgrupowaniach przedmeczowych, czy też w czasie samych pojedynków, wszystkie drużyny wyznawały niepisaną zasadę: politykę i niepokoje na Północy zostawiamy przed wejściem na boisko. Teraz jesteśmy jedną drużyną, a przeciwnikiem są nasi koledzy. Liczy się tylko sport. 

W 1924, rok po zakończeniu Wojny Domowej, reprezentacja hrabstwa Kerry wygrała Mistrzostwa Irlandii w Futbolu gaelickim. W jej składzie znajdowali się wtedy zarówno ludzie walczący w niedawnym konflikcie po stronie rządowej, jak i Republikanie. 

Sześciu zawodników z tego składu w kolejnych latach wspólnie zdobyło mistrzostwo kraju aż sześć razy. To walnie przyczyniło się do zaleczenia wojennej traumy. 

* * *

Zmarły w 2001 roku J.J. “Purty” Landers był znanym sportowcem i zagorzałym Republikaninem. Ostatnim członkiem wyżej wymienionej, zwycięskiej drużyny. 

O kapitanie Brosnanie wypowiadał się w samych superlatywach, nazywając go “wielkim budowniczym mostów w naszym pokoleniu”, który wytrzymawszy polityczną presję wywieraną na niego z obydwu stron, potrafił wznieść się ponad różnice ideologiczne i spojrzeć na całą sprawę w szerszym kontekście. Kapitan robił to, co uważał za słuszne, aby w lokalnym środowisku sportowym zaprowadzić pokój. 

Taka postawa (zarówno, jeśli chodzi o wypowiedź Landersa, jak i działania Brosnana) w ówczesnym, naładowanym emocjami i mocno spolaryzowanym klimacie politycznym była ewenementem. Poniekąd pozostaje nim również obecnie. Tamte krwawe wydarzenia rzucają na Irlandię dosyć długi cień…

Ukoronowaniem starań kapitana Brosnana był 4 maja 1931, kiedy to wspólnie z reprezentacją Kerry zdobył Puchar Sama Maguire’a. Był to piękny przykład prawdziwie sportowego ducha. 

Poniżej macie zdjęcie zawodników z tamtego dnia. Zdjęcie znalezione na stronie Stair na hÉireann/History of Ireland.

Wśród trzech stojących z tyłu w pierwszym rzędzie, mężczyzną w środku jest kapitan Con Brosnan.

Wśród pięciu osób siedzących niżej w trzecim rzędzie, trzecim od lewej jest John J. Sheehy, ostatnim zaś J.J. Landers.

Syn wspomnianego kilka akapitów wcześniej Josepha Barretta po śmierci ojca wydał książkę “In The Name of the Game”. Opisał w niej, jak niedawnych wrogów: jego tatę, kapitana Brosnana i innych, połączyła ponad wszelkimi podziałami miłość do futbolu gaelickiego.

W 2007 roku wybuchł mały skandal. Przed meczem rugby Irlandia-Anglia w dublińskim Croke Park miał być grany hymn brytyjski. Usłyszawszy o tym syn Barretta wściekł się i na znak protestu wycofał kolekcję medali ojca z Muzeum GAA. 

* * *

Niniejsza notka jest ostatnią w temacie irlandzkiej Wojny Domowej sensus stricte. Wszystkie wpisy składające się na ten cykl pochodzą z materiałów i wskazówek, jakie otrzymałem od mojej irlandzkiej przyjaciółki Charlotte, zanim zerwała ze mną kontakt.

Otrzymane materiały starałem się uzupełniać, gdzie było to możliwe, własną wiedzą lub detalami z różnych stron, i na Facebooku i poza nim. 

Pozostało jeszcze dwuczęściowe podsumowanie, częściowo znalezione na Wikipedii, a częściowo przeredagowane przeze mnie z opublikowanych dotychczas notek. Pojawi się ono w kwietniu, bądź w kwietniu i w maju. 

Zakończenie nastąpi.