Niepodległość Finlandii.

an Déardaoin, an 6ú lá de mhí na Nollag 2018

⊕

Podobnie, jak w przypadku 70-lecia małżeństwa Królowej oraz Filipa, poniższa notka dotyczy wydarzenia z zeszłego roku. Dowiedziałem się o tym za późno, aby zamieścić ją wtedy…

Przez kilkaset lat, Finlandia była najpierw szwedzką, a potem rosyjską prowincją. To właśnie Rosjanie przenieśli stolicę kraju do Helsinek.

Zamordyzm panujący w imperium carów obudził w Finach patriotyczne uczucia. W XX wiek ten nordycki* naród wszedł więc z mocnym przekonaniem o kulturowej przepaści, dzielącej ich od Rosjan.

Próby wynarodowienia mieszkańców Krainy Tysiąca Jezior były skazane na klęskę, choćby z racji ich języka, zupełnie innego od słowiańskich. 

* * *

Opór stawał się coraz silniejszy także dlatego, że Finlandia leżała na szlakach przerzutowych kontrabandy rewolucyjnej.

Tutaj ukrywali się wszelkiej maści spiskowcy wyznający wolnościowe idee. Kiedy wybuchła rewolucja 1905 roku, Finowie byli jednak (podobnie jak Polacy) podzieleni.

Konserwatyści chcieli wywalczyć szeroką autonomię, zaś nienawidzący caratu lewicowcy dążyli do pełnej suwerenności. I tak jak nad Wisłą spory te kończyły się krwawymi starciami na ulicach. 

W przeciwieństwie wszakże do nas, oni nie próbowali co i rusz wywoływać powstań, tylko cierpliwie czekali na swoją szansę. 

* * *

Po wybuchu I wojny światowej, niepodległościowcy coraz śmielej zerkali w stronę Szwecji i Niemiec. Utworzono nawet zalążek nieistniejącej dotąd armii, która jako 27. Królewsko-Pruski Batalion Jegrów zdążyła wziąć udział w walkach na terenie Kurlandii. 

Bolszewicki przewrót w Rosji wzmocnił polityczne podziały. Przewagę mieli umiarkowani politycy. 

4 grudnia 1917 roku, wybrany na premiera Pehr Evind Svinhufvud opracował Deklarację Niepodległości, którą wprowadzono w życie dwa dni później. 

Pierwszym przywódcą, który uznał prawo Finów do samostanowienia, był Lenin – zrobił to już 31 grudnia. Do 10 stycznia 1918, w jego ślady poszły Szwecja, Francja i Niemcy. 

W kraju było jednak niespokojnie. Wybuchały strajki, partie polityczne tworzyły bojówki, dochodziło do większych i mniejszych potyczek. Wkrótce przeistoczyły się one w wojnę domową.

Siły Gwardii Białej (dowodzonej przez generała Carla Gustawa Mannerheima) oraz Czerwonej były wyrównane. Kraj prędko podzielił się na demokratyczną północ i komunistyczne południe, przy czym obie strony postępowały równie bezwzględnie. 

Wojna trwała 108 dni, w trakcie których zginęło jakieś 300 tysięcy ludzi, co statystycznie daje około 30 ofiar dziennie. 

* * *

Otwarta pozostawała kwestia ustroju. Formalnie i zgodnie z prawem ustanowionym w 1772, ojczyzna Finów powinna być monarchią – planowano nawet oddanie korony synowi niemieckiego cesarza.

Również wspomniany już premier Svinhufvud był z przekonania monarchistą i opowiadał się za ścisłym sojuszem z Niemcami.

Jednakże wobec widocznej już klęski państw centralnych, owa koncepcja straciła polityczny sens.

Finlandia została republiką i jest nią do dzisiaj. 

---

* Od znajomej z Norwegii dowiedziałem się, że Finlandii ani Islandii nie można nazywać państwami skandynawskimi. Skandynawia to tylko Dania, Norwegia i Szwecja. 

Reklamy